Γρίπη

Γρίπη είναι η οξεία λοίμωξη του αναπνευστικού που οφείλεται στους ιούς της γρίπης, τύπου Α τύπου Β και τύπου C. Τον άνθρωπο προσβάλλουν συχνότερα οι ιοί τύπου Ακαι Β. Η γρίπη μεταδίδεται πολύ εύκολα μέσω της αναπνευστικής οδού, προσβάλλει το ανώτερο (μύτη, φάρυγγας, λάρυγγας) ή/και το κατώτερο αναπνευστικό (βρόγχοι, πνευμονικό παρέγχυμα) και μπορεί να προκαλέσει από ήπια έως πολύ σοβαρή νόσηση. 

Πως μεταδίδεται η γρίπη;

Η γρίπη μεταδίδεται πολύ εύκολα από άνθρωπο σε άνθρωπο με τα μικροσταγονίδια που διασπείρονται με τον βήχα ή το πτέρνισμα ή τις ρινικές εκκρίσεις από έναν άνθρωπο που νοσεί. Η μετάδοση μπορεί επίσης να γίνει από τα χέρια καθώς ακουμπάνε επιφάνειες και αντικείμενα που έχουν μολυνθεί από μικροσταγονίδια και στην συνέχεια τα χέρια μεταφέρονται στο στόμα, στη μύτη ή στα μάτια. 

Το κρύο και η συγκέντρωση πολλών ατόμων στον ίδιο χώρο ευνοούν την εμφάνιση κρουσμάτων και την αύξηση της μετάδοσης.

Οι ενήλικες ασθενείς μπορούν να μεταδίδουν τη νόσο μία μέρα πριν την εκδήλωση των συμπτωμάτων ως και μία εβδομάδα μετά την έναρξη των συμπτωμάτων, ενώ τα παιδιά μπορεί να μεταδίδουν τη νόσο για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. 

Γι’αυτό, για την αποφυγή της μετάδοσης του ιού σε περίοδο επιδημίας ειδικά, θα πρέπει οι ασθενείς να καλύπτουν το στόμα και τη μύτη τους με χαρτομάντηλο όταν βήχουν ή φταρνίζονται και να πλένουν τακτικά τα χέρια τους.

Ποιά είναι τα συμπτώματα της γρίπης;

Οι περισσότεροι άνθρωποι εκδηλώνουν γρίπη με την χαρακτηριστική κλινική εικόνα της αιφνίδιας έναρξης των συμπτωμάτων: υψηλό πυρετό  >38ºC,  βήχα, καταρροή, πονόλαιμο, μυαλγίες ή/και κεφαλαλγία, καθώς και έντονη καταβολή. Τα συμπτώματα αυτά διαρκούν συνήθως 2-7 ημέρες πλην του βήχα που μπορεί να διαρκέσει μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και οι περισσότεροι ασθενείς την ξεπερνούν χωρίς ιδιαίτερες επιπλοκές. 

Σε ορισμένες όμως περιπτώσεις, ειδικά στους πληθυσμούς υψηλού κινδύνου, όπως είναι τα μικρά παιδιά, οι ηλικιωμένοι, οι καρδιοπαθείς, οι νεφροπαθείς, οι πάσχοντες από χρόνια αναπνευστικά νοσήματα όπως το Άσθμα και η ΧΑΠ, οι καρκινοπαθείς και οι ανοσοκατεσταλμένοι, η γρίπη ενδέχεται να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές όπως η πνευμονία και η οξεία αναπνευστική ανεπάρκεια. 

Στα παιδιά ενδέχεται να παρουσιαστούν ταυτόχρονα συμπτώματα από το γαστρεντερικό όπως διάρροια, ναυτία και εμετοί.

Πότε πρέπει να ανησυχήσω;

Στους ενήλικες, τα συμπτώματα που θα πρέπει να σας οδηγήσουν στο να συμβουλευτείτε ιατρό είναι: o υψηλός και παρατεινόμενος πυρετός, η δύσπνοια, τα λιποθυμικά επεισόδια, ο πόνος στο στήθος, η σύχυση και οι πολλοί και παρατεινόμενοι έμετοι.

Ενώ στα παιδιά: o υψηλός και παρατεινόμενος πυρετός, η δυσκολία στην αναπνοή ή η γρήγορη αναπνοή, η κυάνωση του δέρματος ή των νυχιών, η υπνηλία και η μειωμένη διάθεση, η διέγερση και οι σπασμοί, η άρνηση λήψης τροφής και υγρών, η μειωμένη διούρηση, η επιδείνωση των συμπτωμάτων μετά από μία περίοδο βελτίωσης.

Ποιές είναι οι επιπλοκές της γρίπης;

Αν και συνήθως η γρίπη διαδράμει ήπια ως μέτρια σοβαρή λοίμωξη με διάρκεια ως μία εβδομάδα και χωρίς επιπλοκές, άλλοτε, ειδικά σε άτομα υψηλού κινδύνου μπορεί να προκαλέσει σοβαρή νόσηση και να οδηγήσει ακόμη και στον θάνατο.

Οι κύριες επιπλοκές της γρίπης είναι η πνευμονία από τον ίδιο τον ιό της γρίπης ή από επιμόλυνση από άλλα μικρόβια όπως ο πνευμονιόκοκκος, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε αναπνευστική ανεπάρκεια, η αφυδάτωση, η επιδείνωση συνυπάρχοντων παθήσεων όπως η καρδιακή ανεπάρκεια ή η νεφρική ανεπάρκεια ή ο σακχαρώδης διαβήτης, κρίση βρογχικού άσθματος ή παρόξυνση ΧΑΠ σε αναπνευστικούς ασθενείς. 

Πως να ξεχωρίσω την γρίπη από το κοινό κρυολόγημα;

Το κοινό κρυολόγημα προκαλείται από διαφορετικούς ιούς από τους ιούς της γρίπης, όπως οι ρινοϊοί, ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός, κά και παρουσιάζει πιο ήπια συμπτώματα σε σχέση με τη γρίπη, διαρκεί λιγότερο χρονικό διάστημα και συνήθως περιορίζεται στο ανώτερο αναπνευστικό: καταρροή, ρινική συμφόρηση, πονόλαιμος. Δεν είναι πάντα εύκολο να διακρίνει κανείς την γρίπη από το κοινό κρυολόγημα, καθώς ένα σοβαρό κοινό κρυολόγημα και μια μέτρια σοβαρή γρίπη μπορεί να παρουσιάζουν παρόμοια κλινική εικόνα. Για τον όγο αυτό πρέπει οι ασθενείς, ιδιαίτερα εκείνοι που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου για επιπλοκές να συμβουλεύονται τον ιατρό τους.

Πότε είναι η εποχή της γρίπης;

Στην Ελλάδα η γρίπη παρουσιάζεται σε έξαρση από τον Οκτώβριο ως και τον Απρίλιο με μεγαλύτερη συχνότητα κυρίως Ιανουάριο με Μάρτιο.

Και τους υπόλοιπους μήνες του χρόνου μπορεί να νοσήσει κάποιος από γρίπη αλλά αυτό είναι πιο σπάνιο.

Πως γίνεται η διάγνωση της γρίπης;

Η διάγνωση της γρίπης γίνεται κυρίως από την κλινική εικόνα, η οποία είναι χαρακτηριστική  ειδικά σε περίοδο επιδημίας και αυξημένων επιβεβαιωμένων κρουσμάτων γρίπης. Υπάρχουν και εργαστηριακές εξετάσεις για την ακριβή διάγνωση, όπως η καλλιέργεια ρινοφαρυγγικού επιχρίσματος ή ο έλεγχος αντισωμάτων του ιού στο αίμα, αλλά εάν υπάρχει χαρακτηριστική κλινική εικόνα δεν είναι απαραίτητο να ζητηθούν.

Τι πρέπει να κάνω εάν αρρωστήσω;

Καταρχήν καθώς η γρίπη είναι πολύ μεταδοτική, πρέπει να φροντίσουμε να προστατεύσουμε τους γύρω μας και κατά δεύτερον βέβαια να λάβουμε ιατρική συμβουλευτική και ενδεχομένως και θεραπεία.   

Για τον λόγο αυτό πρέπει:

• Να αποφεύγεται η στενή επαφή με άλλα άτομα
• Να μένουμε σπίτι μας εφόσον είμαστε άρρωστοι και να μην πηγαίνουμε στο σχολείο, στη δουλειά μας, σε κοινωνικές ή οικογενειακές συναθροίσεις, κλπ
• Να καλύπτουμε το στόμα μας και τη μύτη μας με χαρτομάντιλο όταν βήχουμε ή όταν φταρνιζόμαστε
• Να πλένουμε συχνά τα χέρια μας

Πρέπει να πάρω θεραπεία; αντιβίωση;

Συνήθως η γρίπη, όπως όλες οι ιώσεις, δεν απαιτεί θεραπεία. Κάνει τον κύκλο της και υποχωρεί χωρίς επιπλοκές. Σε αυτές τις περιπτώσεις, εκτός από την απαραίτητη ξεκούραση, καλή ενυδάτωση και καλή διατροφή, ο ιατρός ενδέχεται να κάνει σύσταση για αντιμετώπιση των συμπτωμάτων με αντιπυρετικά, παυσίπονα, αποχρεμπτικά, ρινικές πλύσεις ή και εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά. 

Η λήψη αντιβιωτικών στην γρίπη δεν έχει θέση καθώς ο μηχανισμός δράσης των αντιβιοτικών δεν καταπολεμάει τους ιούς.

Ωστόσο, σε πληθυσμούς ασθενών υψηλού κινδύνου ή σε ασθενείς με σοβαρά συμπτώματα, ο ιατρός ενδέχεται να κάνει σύσταση για λήψη αντιϊικού φαρμάκου, όπως η οσελταμιβίρη, για την πρόληψη εμφάνισης σοβαρών επιπλοκών από τη γρίπη. Τα φάρμακα αυτά αποτρέπουν τη βαρύτερη νόσηση και είναι σημαντικό να χορηγούνται εντός των δύο πρώτων 24ωρων από την έναρξη των συμπτωμάτων. 

Ποιά είναι τα άτομα που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου για την γρίπη;

1. Τα παιδιά <5 ετών και οι ενήλικες>60 ετών
2. Παιδιά και ενήλικες που παρουσιάζουν τα παρακάτω νοσήματα:

• Βρογχικό άσθμα, ΧΑΠ ή άλλη χρόνια πνευμονοπάθεια
• Καρδιοπάθεια, όπως Στεφανιαία Νόσο, Καρδιακή Ανεπάρκεια, σοβαρή βαλβιδοπάθεια, Αρρυθμία κά
• Ανοσοκαταστολή οποιασδήποτε αιτιολογίας
• Μεταμόσχευση οργάνων
• Σακχαρώδης Διαβήτης ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα
• Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, χρόνια νεφροπάθεια
• Δρεπανοκυτταρική αναιμία κά αιμοσφαιρινοπάθειες

1. Νευρομυϊκές παθήσεις
2. Εγκυμοσύνη-Λοχεία-Θηλασμός
3. Νοσογόνος παχυσαρκία BMI>40
4. Παιδιά που λαμβάνουν ασπιρίνη μακροχρόνια λόγω Ρευματοειδούς αρθρίτιδας ή Νόσου Kawasaki κά,  λόγω κινδύνου εμφάνισης συνδρόμου Reye
5. Άτομα σε στενή επαφή με παιδιά <6 μηνών ή άτομα που φροντίζουν ασθενείς με χρόνιο υποκείμενο νόσημα που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών από τη γρίπη
6. Κλειστοί πληθυσμοι, όπως προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές γυμνασίων-λυκείων, στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών, ειδικών σχολείων, τρόφιμοι και προσωπικό ιδρυμάτων, κά
7. Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας (ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και λοιποί εργαζόμενοι)

Εάν ανήκετε σε μία από αυτές τις ομάδες ατόμων και εμφανίσετε συμπτώματα γρίπης, πρέπει να επικοινωνήσετε άμεσα με τον ιατρό σας.

Πως να προστατευτώ από την γρίπη;

Ο μοναδικός τρόπος για να προστατευτούμε από την γρίπη είναι ο έγκαιρος ετήσιος εμβολιασμός. Ο εμβολιασμός για την γρίπη γίνεται κάθε χρόνο στο χρονικό διάστημα Οκτωβρίου-Νοεμβρίου και απαιτούνται 2 εβδομάδες για την δημιουργία των αντισωμάτων. Μπορεί κανείς να εμβολιαστεί και αργότερα αλλά συνιστάται ο έγκαιρος εμβολιασμός. Ο εμβολιασμός πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο γιατί οι ιοί της γρίπης αλλάζουν συνεχώς και κυκλοφορούν νέα στελέχη των ιών. Συνεπώς και η σύνθεση του εμβολίου αλλάζει κάθε χρόνο. 

Ποιά άτομα πρέπει να εμβολιάζονται για την γρίπη;

Σύμφωνα με εγκύκλιο του Υπουργείου Υγείας, για την εποχική γρίπη στην Ελλάδα, οι ομάδες κινδύνου που θα πρέπει να εμβολιάζονται κάθε χρόνο με το τρέχον εμβόλιο είναι οι εξής:

1. Τα παιδιά <5 ετών και οι ενήλικες>60 ετών
2. Παιδιά και ενήλικες που παρουσιάζουν τα παρακάτω νοσήματα:

• Βρογχικό άσθμα, ΧΑΠ ή άλλη χρόνια πνευμονοπάθεια
• Καρδιοπάθεια, όπως Στεφανιαία Νόσο, Καρδιακή Ανεπάρκεια, σοβαρή βαλβιδοπάθεια, Αρρυθμία κά
• Ανοσοκαταστολή οποιασδήποτε αιτιολογίας
• Μεταμόσχευση οργάνων
• Σακχαρώδης Διαβήτης ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα
• Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, χρόνια νεφροπάθεια
• Δρεπανοκυτταρική αναιμία κά αιμοσφαιρινοπάθειες

1. Νευρομυϊκές παθήσεις
2. Εγκυμοσύνη-Λοχεία-Θηλασμός
3. Νοσογόνος παχυσαρκία BMI>40
4. Παιδιά που λαμβάνουν ασπιρίνη μακροχρόνια λόγω Ρευματοειδούς αρθρίτιδας ή Νόσου Kawasaki κά,  λόγω κινδύνου εμφάνισης συνδρόμου Reye
5. Άτομα σε στενή επαφή με παιδιά <6 μηνών ή άτομα που φροντίζουν ασθενείς με χρόνιο υποκείμενο νόσημα που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών από τη γρίπη
6. Κλειστοί πληθυσμοι, όπως προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές γυμνασίων-λυκείων, στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών, ειδικών σχολείων, τρόφιμοι και προσωπικό ιδρυμάτων, κά
7. Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας (ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και λοιποί εργαζόμενοι).